Over het hoofd gezien

Op Twitter is @Waarisdechauff1 zeer actief met het melden van nieuwsberichten betreffende verkeersongevallen. Opmerkelijk is, dat meestal het slachtoffer een persoon is (vaak fietser, waarvan ook regelmatig geslacht en leeftijd worden vermeld) terwijl de veroorzaker een ‘ding’ (auto, bestelbus, bromfiets) is.

De dehumanisering van de veroorzaker is ingesleten gebruik binnen de huidige journalistiek. De verslaggeving vermeldt zelden de bestuurder. Alsof een verkeersongeval geen mensenwerk is, maar iets dat het (meestal kwetsbare) slachtoffer overkomt.

Niet zelden wordt vermeld dat het slachtoffer ‘over het hoofd’ werd gezien. Met @Waarisdechauff1 vroeg ik mij af waar die bestuurder dan wel naar keek. De boomtoppen, een vogel in de lucht of de strepen op de weg (of misschien toch de smartphone)? We nemen het letterlijk.

In de Nederlandse taal komt een uitdrukking vaak uit een grijs verleden. Met enig speurwerk ontdek je de oorspronkelijke betekenis (etymologie). Googelen levert een link op naar Spreuken 30 vers 34: “Hooveerdige menschen, die veel gevoelen van haer selven, een yeder verachten ende over ’t hooft sien willen” (etymologiebank.nl).
In de kanttekeningen bij statenvertaling.nl wordt bij dit vers verwezen naar Spreuken 6:17: “Hoge ogen, een valse tong en handen die onschuldig bloed vergieten.”

Een bestuurder die iemand ‘over het hoofd’ ziet, is hovaardig: iemand die zich boven anderen verheft (zie https://onzetaal.nl/uploads/nieuwsbrieven/hovaardig.html). In de historische context ‘klopt’ de verslaggeving wel. We zijn alleen de oorspronkelijke betekenis vergeten!